خاری در چشم بین پاکستان و بنگلادش - The Diplomat

بنگلادش تا چند هفته دیگر پنجاهمین سالگرد پیروزی نیروهای خود بر ارتش پاکستان را جشن می گیرد که منجر به ظهور بنگلادش به عنوان یک کشور مستقل شد. در اوایل سال جاری، در 26 مارس، این کشور سالگرد طلایی اعلام استقلال کشور توسط پدر بنیانگذار کشور، شیخ مجیب الرحمن را جشن گرفت.

نیم قرن گذشت. با این حال خشونت هولناکی که پاکستان (پاکستان غربی در آن زمان) علیه مردم بنگلادش (پاکستان شرقی آن زمان) به راه انداخت که به مرگ میلیون‌ها بنگلادشی ختم شد، در بنگلادش فراموش نشده است. روابط بین پاکستان و بنگلادش در طول دهه‌ها بهبود یافته است، اما نسل‌کشی پاکستان و بی‌میلی مستمر پاکستان برای عذرخواهی، خار بزرگی در روابط دوجانبه آنها باقی مانده است.

در ماه مارس امسال، پاکستان یک شاخه زیتون به بنگلادش داد. نخست وزیر عمران خان در نامه ای به شیخ حسینه نخست وزیر بنگلادش پنجاهمین سالگرد استقلال کشورش را تبریک گفت. داکا پاسخ داد - و خوب جواب داد. حسینه در پاسخ گفت که "بنگلادش به روابط و همکاری مسالمت آمیز با همسایگان خود از جمله پاکستان متعهد است."

برخی از کارشناسان معتقدند که همکاری اقتصادی می تواند روابط بین بنگلادش و پاکستان را بهبود بخشد. به گفته مایکل کوگلمن، کارشناس آسیای جنوبی در مرکز دانشمندان وودرو ویلسون در واشنگتن دی سی، «همکاری اقتصادی فضایی منطقی برای افزایش همکاری (بین کشورها) است. این یک فضای نسبتا امن است که می تواند به ایجاد اعتماد و حسن نیت برای همکاری عمیق تر در زمینه های دیگر کمک کند.

با این حال، برخی دیگر معتقدند برای بهبود روابط باید «خار» برداشته شود.

آیا شما این مقاله را دوست دارید؟ برای اشتراک برای دسترسی کامل اینجا را کلیک کنید. فقط 5 دلار در ماه

به گفته علی ریاض، استاد دانشگاه ایالتی ایلینویز، در حالی که «پیش‌رفت‌ها» توسط دو رهبر در اوایل سال جاری نشانه‌ای «مثبت» بود، «روابط بهتر نیازمند ابتکار پاکستان برای مقابله با جنگ 1971 است». او گفت که توسط ارتش انجام شده است.

"عذرخواهی عمومی بی قید و شرط پاکستان مدت هاست به پایان رسیده است... هیچ کشوری نمی تواند بدون مواجهه با گذشته تاریک خود به جلو حرکت کند." ریاض گفت که پیشرفت واقعی در روابط دوجانبه "به عذرخواهی بی قید و شرط پاکستان برای جنگ 1971 بستگی دارد."

با این حال، در مورد بنگلادش و پاکستان، این مانع نه تنها نامشخص است، بلکه دلایل حمایتی برای به رسمیت شناختن جنایات جنگی، نیاز به عذرخواهی و متعاقب آن عادی سازی روابط با احساسات و دیدگاه های قوی هر دو طرف خنثی می شود.

تاریخ هزاران نفر را به یاد می آورد که در مناطق عمیق روستایی بنگلادش مقاومت کردند و به ارتش پاکستان پاسخ دادند، اگرچه بسیاری از موفقیت های عملیاتی و تاکتیکی جنگجویان بنگلادشی مستند نشده است.

داکا میزبان سرودهای بی‌صدا احترام و یادآوری 3 میلیون نفری است که جان خود را از دست دادند، حدود 200000 زنی که توسط سربازان پاکستانی مورد تجاوز بی‌رحمانه قرار گرفتند، و میلیون‌ها نفری که از مرز به هند رانده شدند تا به اردوگاه‌های پناهندگی پناه ببرند.

با این حال، واقعیت دیگری از جنگ 1971 وجود دارد که با آنچه در بنگلادش احساس و درک می شود بسیار متفاوت است. نخست وزیر پاکستان، ذوالفقار علی بوتو، کمیسیون حمود الرحمن (HRC) را برای بررسی عواملی که منجر به تسلیم پاکستان در داکا در 16 دسامبر 1971 شد، تشکیل داد. با این حال، این گزارش بیش از 30 سال از زمان توصیه آن مخفی مانده است. محاکمه برخی از ژنرال ها، از جمله مقامات ارشد وقت ارتش پاکستان. در زمانی که پاکستان "بخش هایی" از گزارش حقوق بشر را از حالت طبقه بندی خارج کرد، داستان جنگ 1971 - شاید خوشبختانه برای اسلام آباد - با موفقیت تغییر کرد. جنگی که پاکستان علیه هند شکست داد، اکنون به عنوان یک توطئه هند برای تقسیم پروژه محمدعلی جن در پاکستان تلقی می شود.

مدت کوتاهی پس از گزارش حقوق بشر، پاکستان با اکراه پذیرفت که این جنایات توسط «برخی» سربازان انجام شده است. سپس صحت آمار درخواست شده توسط بنگلادش مورد تردید قرار گرفت. این سازمان می گوید از نظر تاکتیکی غیرممکن است که 40000 سرباز اعزامی به پاکستان شرقی آن زمان مرتکب جنایات گسترده ای به این بزرگی شوند، حتی اگر فقط دستور ارتکاب جنایات جنگی به آنها داده شده باشد.

حتی در حال حاضر، برخی از پاکستانی‌ها معتقدند که بنگالی‌های شورشی که تحت تأثیر نفوذ هند قرار گرفتند، در نافرمانی مدنی از دستور دولت شرکت کردند و دولت وقت غرب پاکستان حق دارد بدون عذاب وجدان و عذرخواهی مرتکب جنایات شود.

در دو دهه گذشته توافق محکمی در بنگلادش وجود داشته است که پاکستان مدیون بنگلادش است که عذرخواهی کند. یک عذرخواهی که اصولاً برای جنایات جنگی وحشتناکی که پاکستان مرتکب شده است ضروری است. درخواست ساده است: حتی اگر فقط یک نفر کشته شده باشد، فقط یک زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفته باشد یا یک کودک یتیم شده باشد، این مستحق عذرخواهی است.

بنابراین، وقتی وزارت خارجه پاکستان در بیانیه‌ای در پی اعدام «مطیور رحمان نظامی»، جنایتکار جنگی متهم به توطئه با ارتش پاکستان در سال 1971، ابراز نگرانی کرد و گفت: «تنها گناه او تبعیت از قانون اساسی و قوانین پاکستان است. این تنها به آسیب رساندن به احساسات در بنگلادش و به گل نشستن روابط دوجانبه کمک کرد.

آیا شما این مقاله را دوست دارید؟ برای اشتراک برای دسترسی کامل اینجا را کلیک کنید. فقط 5 دلار در ماه

در حالی که داکا پتانسیل را در ادامه روابط دوجانبه با پاکستان می بیند، خاطرات جنگ 1971 در بنگلادش زنده است. جو به شدت شارژ می شود. جنگ 1971 به موضوعی تبدیل شده است که اصلاً قابل مناقشه و تردید نیست، تا جایی که گاهی نقد به اشتباه به عنوان تجدیدنظر طلبانه تعبیر می شود.

به عنوان مثال، در جریان تور فعلی کریکت پاکستان در بنگلادش، یک گروه مستقل علیه تیم پاکستانی به دلیل برافراشتن پرچم ملی خود در حین تمرین در داکا شکایت کرد. در جریان این مسابقه مشخص شد که یک مبارز آزادی در بنگلادش به هواداران پاکستانی اصالتاً بنگلادش حمله کرده است. بسیاری از افراد مشهور به انتقاد از گسترش حمایت بنگلادش از تیمی غیر از تیم خود پرداختند.

این در حالی است که در پاکستان محبوبیت رژیم عمران خان رو به کاهش است. وعده های او به نایا (جدید) پاکستان برای تغییر و اصلاح اقتصاد در حال شکست این کشور به او اجازه داد تا در انتخابات 2018 پیروز شود. اما او انتظارات را برآورده نکرد. در حالی که تلاش‌های ریاضتی خان هزینه‌های دولتی را کاهش داد، دولت او نتوانست بودجه امنیتی عظیمی را که به ژنرال‌ها امکان جمع‌آوری ثروت و ساختن امپراتوری‌های خصوصی را می‌دهد، حسابرسی و به چالش بکشد.

خان با حمایت ارتش به قدرت رسید. با حمایت ژنرال‌ها، اعتراف کامل جنایات مرتکب شده در سال 1971 برای او دشوار خواهد بود، چه رسد به عذرخواهی. به رسمیت شناختن رسمی آنچه در سال 1971 رخ داد به این معنی است که پاکستان باید بپذیرد که هند در سال 1971 دشمن نبوده است. این به معنای بازگشت به سال‌ها سیاست خارجی و امنیتی است که بودجه‌های نظامی کلان را مشروعیت می‌بخشد، رقابت در تسلیحات و ظرفیت‌سازی هسته‌ای به عقب. مقابله با نفوذ هند در منطقه

این امر همچنین مستلزم این فرض است که پاکستان واقعاً مرتکب جنایات جنگی - صرف نظر از وسعت آنها - علیه شهروندان خود در آن منطقه پاکستان شرقی شده است، اما ترجیح داد برای 50 سال طولانی به حیله گری ادامه دهد.

به چالش کشیدن روایت رسمی پاکستان در سال 1971 بدون شک خطر بزرگی برای خان است. او ارتش قدرتمند پاکستان را به دست خواهد گرفت و حمایت از حزب خود را از دست خواهد داد و دولت خود را تضعیف خواهد کرد.

داستان سال 1971 جنگی نیست که در بانکوک پست با عکس‌های سیاه و سفید عذاب‌آوری که هنوز ستون فقراتم را می‌لرزند. همچنین مستندهای بی بی سی در مورد جنگ چریکی، تاریخ جنگ را به تصویر نمی کشد.

اینها داستان افرادی مانند پدر من است که با گذشت 50 سال از پایان جنگ، هنوز باورشان سخت است که از خشونت های وحشتناک جان سالم به در برده اند. خاطرات آنها از پرهیز از گلوله و سبقت گرفتن از سربازان پاکستانی که در صد متری آنها را تعقیب می کردند زنده است.

اعتبار جنگ و تأثیر آن بر زندگی هر بنگلادشی در هر قدمی پدربزرگ دوست من که 50 سال پس از اصابت گلوله به او لنگ می‌زند. جنگ هنوز در خاطره هزاران زن تجاوز شده زنده است که عذاب آنها به آمارهای اعتراضی کاهش یافته است.

حقایق و ارقام قابل بحث است. قابل بازرسی هستند. اما 50 سال بعد، جنگ آزادی‌بخش 1971 همچنان در چهره‌ها و احساسات میلیون‌ها خانواده در بنگلادش به حیات خود ادامه می‌دهد که بسیار از دست دادند اما رشد کردند.

اما اگر حقایق ظاهراً باطل باقی بمانند، چه سودی برای احساسات دارد؟