دنیوی بودن یا نبودن - دیپلمات

بنگلادش تا چند هفته دیگر سالگرد طلایی پیروزی خود در جنگ آزادیبخش علیه پاکستان را جشن می گیرد. پنجاه سال از مستقل شدنش می گذرد و نیروهای ملی گرا سکولار مذهبی ها را در جنگ به دست گرفته اند. با این حال، بنگلادش نتوانسته سکولاریسم خود را تضمین کند.

بحث در مورد هویت ملی سکولار کشور، یک اصل اساسی دولت، تا به امروز ادامه دارد. برخی معتقدند سکولاریسم از بالا به کشور تحمیل شده است. بر اساس این استدلال، فشار سیاسی، به ویژه از سوی هند به دلیل حمایت این کشور از بنگلادش در طول جنگ آزادیبخش، نقش مهمی در تعریف هویت سکولار بنگلادش ایفا کرد. اما همچنین به گفته چندین محقق، سکولاریسم به دلیل جنبش ناسیونالیستی بنگالی سکولار-زبانی در دوره 71-1947 به یک اصل اساسی کشور تبدیل شد.

بر خلاف مفهوم غربی سکولاریسم، که در آن دولت از کلیسا/دین جدا یا فاصله گرفته است، سکولاریسم بنگلادش به دارمانیراپخاتا (بی طرفی مذهبی). دولت بنگلادش از دین جدا نیست. بلکه نقش دین را در عرصه عمومی می پذیرد. و از نظر دولت، همه ادیان برابر هستند.

به همین دلیل است که بانگابندو شیخ مجیب الرحمان، پدر کشور و اولین رئیس جمهور بنگلادش مستقل، اجازه پخش آیاتی از متون مقدس چهار دین اصلی این کشور را از تلویزیون و رادیو ملی داده است.

آیا بنگلادش ایده خود از سکولاریسم را به عنوان بی طرفی مذهبی به اجرا گذاشته است؟ رژیم های متوالی بی طرفی مذهبی یا دارمانیراپخاتا؟ پاسخ منفی است.

آیا شما این مقاله را دوست دارید؟ برای اشتراک برای دسترسی کامل اینجا را کلیک کنید. فقط 5 دلار در ماه

خود ایده بی طرفی مذهبی توسط اکثریت فرهنگ سیاسی فرصت طلب در بنگلادش از بین رفته است. پس از سال 1975، رژیم های نظامی با استقرار اسلام به عنوان یک اصل راهنما برای جلب حمایت مردم و غلبه بر بحران مشروعیت، از احساسات مذهبی سوء استفاده کردند.

حتی رژیم های دموکراتیک نیز به چنین ترفندهایی متوسل می شوند. استفاده از عبارات اسلامی در قانون اساسی همچنان ادامه دارد.

دو حزب سیاسی بزرگ بنگلادش، اتحادیه عوامی و حزب ملی‌گرای بنگلادش، کارت اسلامی را برای رسیدن به قدرت بازی کرده‌اند. آنها علاوه بر پیوستن به سازمان ها و احزاب اسلام گرا، نقش پادشاهی را نیز به آنها واگذار کردند. اسلام گرایان حتی به عنوان وزیر کابینه منصوب شده اند.

در انتخابات عمومی سال 2008، اتحادیه عوامی با اکثریت مطلق به قدرت رسید. او انتخابات را به چالش کشید و قول داد که سکولاریسم را بازگرداند، همانطور که در قانون اساسی اولیه بنگلادش چنین بود. در قانون اساسی اولیه، سکولاریسم یک اصل اساسی بود. این موضوع بعدا حذف شد و عباراتی مانند «ایمان مطلق و توکل به الله تعالی» به قانون اساسی راه یافت.

دولت عوامی لیگ در راستای وعده تبلیغاتی خود، سکولاریسم را احیا کرد اما در سال 2011 اسلام را به عنوان دین دولتی حفظ کرد.

ابهام اتحادیه عوامی در مورد سکولاریسم و ​​اسلام نشان دهنده ماهیت قطبی شده جامعه در بنگلادش است. این امر در طی آن آشکار شد گونجاگاران مانچو (مرحله بیداری مردم) یا جنبش شاه باگ که خواستار اجرای مجازات اعدام برای جنایتکاران جنگی بود.

با شتاب گرفتن جنبش در سال 2013، یک ضد بسیج به رهبری حفاظ اسلام به وجود آمد. هفازت در نتیجه واکنش اسلام گرایان به جنبش شاهباگ ظهور کرد و حامیان خود را ملحد و ضد اسلام معرفی کرد. هفازات همچنین به نویسندگان و وبلاگ نویسان آزاداندیش سکولار به دلیل اظهارنظرهای تحقیر آمیز درباره اسلام و پیامبر روی آورد و دولت عوامی لیگ را تحت فشار قرار داد تا کسانی را که به احساسات مذهبی آسیب می رساندند آزار دهد.

هفازات موفق شد تعداد زیادی از هواداران خود را برای شرکت در راهپیمایی ها و اعتراضات تحصن در داکا بسیج کند. نیروی خیابانی او که زندگی را در داکا فلج کرد، دولت لیگ عوامی را تکان داد. اگرچه اتحادیه عوامی نیروهایی را برای متفرق کردن فعالان اسلامگرا مستقر کرد، اما لیگ عوامی نیز به هفازات اطمینان داد و به برخی از خواسته های او تسلیم شد.

مثلاً دولت مدرک قومی دوره را معادل فوق لیسانس می شناسد. محتوای سکولار کتاب های درسی مدارس را تار کرد و قوانین کفرگویی را معرفی کرد. او همچنین مجسمه بانوی قاضی را از جلوی دیوان عالی کشور منتقل کرد، زیرا هفازت مجسمه را غیراسلامی می دانست.

دولت عوامی لیگ نه تنها به اسلامگرایان اطمینان می دهد، بلکه برای حفاظت از حقوق اقلیت ها نیز کم کاری انجام می دهد. از سال 2013، بیش از 3600 حمله به اقلیت هندو در بنگلادش صورت گرفته است. اخیراً، در اکتبر 2021، حملاتی به هندوها، مشاغل و معابد آنها در بنگلادش صورت گرفت.

آیا شما این مقاله را دوست دارید؟ برای اشتراک برای دسترسی کامل اینجا را کلیک کنید. فقط 5 دلار در ماه

فعالان حقوق بشر گفته اند که در برخی موارد، دولت شکایت هایی را که پس از حمله به اقلیت ها تنظیم شده بود، شکست داده است.

از قضا این لیگ عوامی بود که در آن زمان تحت رهبری شیخ مجیب الرحمن بود که بنگلادش را 50 سال پیش به استقلال رساند. متأسفانه، نیم قرن بعد، به نظر می رسد که لیگ عوامی در دفاع از سکولاریسم بنگلادش شکست خورده است.